عمران خان بلای جان قدرتمندان پاکستان

سنت دیرینه‌ای در پاکستان وجود دارد که شاید در نوع خود بی‌نظیر باشد و در کمتر کشوری بتوان چنین رویه‌ای را دید و آن تعیین‌کننده بودن نخست‌وزیران سابق در معادلات سیاسی جاری است. حداقل از 3دهه قبل، 3نفر از نخست‌وزیرانی که بیش از 2 سال قدرت را در اسلام‌آباد در دست داشته‌اند، همچنان نام و نشان‌شان در خبرهای مربوط به پاکستان دیده شده و برخی تحولات جاری در پاکستان به آنها نسبت داده می‌شود. بی‌نظیر بوتو، حدود 3دهه پیش در 2 دوره قدرت را در اسلام‌آباد در دست داشت و این روزها پسر او با تکیه بر اعتبار مادرش سکان وزارت خارجه را در دست دارد. هنوز هم در رسانه‌های پاکستانی نام بی‌نظیر بوتو به کرات شنیده می‌شود. نام یوسف رضا گیلانی و نواز شریف که هرکدام از آنها به‌ترتیب 4 و 6 سال بر صندلی نخست‌وزیری در اسلام‌آباد تکیه زده بودند، همچنان در اسلام‌آباد پرحاشیه است. البته شاید این روزها حاشیه هیچ‌کدام از نخست‌وزیران سابق پاکستان به‌اندازه «عمران احمدخان نیازی» معروف به «عمران‌خان» نباشد که همین 3 ماه پیش از قدرت کنار زده شد. سلسله‌ حاشیه‌هایی که از دیروز با ورود پلیس و تشکیل پرونده‌ای علیه او با عنوان «نقض قوانین ضد‌تروریسم» جدی‌تر شده است.
عمران‌خان 3سال‌و235روز قدرت را در اسلام‌آباد در دست داشت و از همان 4ماه قبل که پارلمان پاکستان رأی عدم‌اعتماد به او داد، برکناری‌اش را ساخته و پرداخته مخالفانش با همدستی آمریکا عنوان کرد. البته شاید هم عمران خان حق داشت که به راحتی تن به کناره‌گیری ندهد. از 342نماینده پارلمان پاکستان فقط 174نماینده به او رأی منفی دادند؛ یعنی فقط 3رأی بیشتر از نصف اعضای پارلمان. در واقع حدود نیمی از اعضای پارلمان پاکستان به ماندن خان در قدرت رأی مثبت داده بودند. همین پشتوانه قابل توجه از حامیان وی بود که باعث شد تا 3ماه پس از خلع قدرت، در سلسه سخنرانی‌ها و راهپیمایی‌هایی، برای اعتراض علیه حاکمیتی که پس از او در دست ائتلاف دوجناحی «حزب مردم» و «مسلم لیگ» قرار گرفته، فراخوان صادر کند. آنچه عمران‌خان را پس از حدود 4سال، از قدرت پایین کشید، ائتلافی از احزاب قدرتمند و قدیمی پاکستان بود که در برابر حزب تازه تاسیس خان با نام «تحریک انصاف پاکستان» با دشواری زیادی روبه‌رو شدند. از حدود 4ماه قبل که عمران‌خان از کاخ نخست‌وزیری عازم خانه شده، تقریبا هیچ هفته‌ای نبوده که او سخنرانی ویدئویی یا عمومی نداشته باشد. حداقل در 2نوبت هم تظاهرات خیابانی حامیان عمران خان در حمایت از او برای بازگشت به قدرت به ایجاد اختلال در امور روزمره اسلام‌آباد منجر شده است. در همه این سخنرانی‌ها، عمران خان تیر انتقادات خود را به سمت دستگاه حاکم در اسلام‌آباد روانه کرده که آنها را فاسد و وابسته به غرب دانسته است. البته که یکی از دلایل محبوبیت خان در پاکستان نیز همین شعارهای ضدآمریکایی و ضدغربی اوست که باعث شده تا همچنان پس از خلع قدرت، پرقدرت در صحنه باقی بماند.
پلیس پاکستان به بهانه پرونده جدیدی که علیه خان بازشده، خانه او را محاصره کرده است. محاصره محل اقامت خان یک روز پس از آن انجام شد که او پلیس و قوه قضاییه را به شکنجه یکی از دستیاران نزدیکش متهم کرد و گفت که از مسئولان مرتبط با این پرونده، شکایت می‌کند. همزمان با پلیس، حامیان خان هم اطراف خانه او تجمع کرده و بازداشت او را خط قرمز خود خوانده‌اند. حزب تحریک انصاف پاکستان حتی هشدار داده که درصورت بازداشت خان، تجمعات سراسری برگزار خواهد کرد و طرفداران خان از تصرف اسلام‌آباد درصورت بازداشت رهبرشان سخن می‌گویند. با این حال به‌نظر می‌رسد احزاب قدیمی پاکستان که همیشه قدرت را در دست داشته‌اند، پروژه حذف خان را آغاز کرده‌اند.